Türk Özel Sigorta Hukuku Dersleri 6. Baskı

ÖNSÖZ.................................................................................................................................. xv

İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ............................................................................................ xvi

ÜÇÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ...................................................................................... xvii

DÖRDÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ............................................................................... xviii

BEŞİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ........................................................................................ xix

ALTINCI BASKIYA ÖNSÖZ......................................................................................... xx

KISALTMALAR............................................................................................................... xxi

 BİRİNCİ BÖLÜM

SİGORTANIN ORTAYA KONULMASI

§ 1. Sigorta Kavramı Sigortanın Önemi ve Tasnifi........................................................... 2

I. Sigortanın Doğumu Tarihi Gelişimi ve Yararları...................................................... 2

A. İnsanlar ve Tehlikeler................................................................................................ 2

B. Tehlikelerle Belli Başlı Mücadele Yolları ............................................................ 2

1. Koruma ..................................................................................................................... 2

2. Yardım....................................................................................................................... 2

3. Öngörme .................................................................................................................. 3

a. Genel Olarak ........................................................................................................ 3

b. Tasarruf ................................................................................................................ 3

c. Sigorta ................................................................................................................... 4

aa. Genel Olarak................................................................................................... 4

bb. Sigortanın Tarihi Gelişim............................................................................. 8

aaa. Uluslararası Alanda Sigortanın Tarihi Gelişimi.................................. 8

bbb. Ülkemizde Sigortanın Tarihi Gelişimi.............................................. 12

cc. Sigortanın Önemi ve Yararları.................................................................. 16

çç. Sigortanın Özel Türleri............................................................................... 19

aaa. Mükerrer Sigorta (Reasürans).............................................................. 19

bbb. Geçici Sigorta Himayesi (Muvakkat Sigorta Kuvertürü)............... 21

ccc. Kombine Sigorta.................................................................................... 22

ççç. Abonman Sigorta................................................................................... 22

ddd. Karşılıklı Sigorta................................................................................... 23

II. Sosyal Sigortalar – Özel Sigortalar Ayrımı............................................................. 25

III. Özel Sigortaların Kendi İçinde Tasnifi................................................................... 26

A. Genel Olarak............................................................................................................. 26

B. İhtiyacın Karşılanması Kıstasına Göre Ayırım................................................... 29

1. Somut Olarak (Zarar Sigortaları) ...................................................................... 29

a. Aktif Sigortaları................................................................................................. 30

aa. Mal Sigortası ............................................................................................... 30

bb. Alacak Sigortası.......................................................................................... 32

cc. Kâr (Kazanç) Sigortası............................................................................... 32

b. Pasif Sigortaları................................................................................................. 33

aa. Kanuni Borçlara Karşı Sigorta ................................................................. 33

bb. Sözleşmeden Doğan Borçlara Karşı Sigorta ......................................... 34

cc. Zaruri Masraflara Karşı Sigorta ............................................................... 35

2. Soyut Olarak [Meblağ (Can) Sigortaları]......................................................... 35

a. Genel Bilgi ve Meblağ Sigortalarına Egemen Olan İlkeler....................... 35

b. Hayat Sigortaları................................................................................................ 38

aa. Genel Olarak................................................................................................. 38

bb. Tanımı........................................................................................................... 38

cc. Türleri............................................................................................................ 40

aaa. Bireysel Hayat Sigortası....................................................................... 40

i. Ölüm İhtimaline Karşı Sigorta.............................................................. 40

ii. Belirli Bir Tarihte Yaşama İhtimaline Karşı Sigorta....................... 40

iii. Karma Sigorta....................................................................................... 40

bbb. Grup Hayat Sigortası ........................................................................... 40

c. Kaza Sigortası.................................................................................................... 41

aa. Genel Olarak................................................................................................. 41

bb. Tanımı........................................................................................................... 44

cc. Türleri............................................................................................................ 44

aaa. Bireysel Kaza Sigortası......................................................................... 44

bbb. Grup Kaza Sigortası.............................................................................. 44

ç. Hastalık ve Sağlık Sigortası............................................................................. 44

C. Riziko Konusuna Göre Ayırım.............................................................................. 45

1. Malvarlığı Sigortaları........................................................................................... 45

2. Şahısvarlığı Sigortaları......................................................................................... 45

Ç. Zarar (Malvarlığı) Sigortalarına İlişkin Temel Kavramlar .............................. 45

1. Sigorta Değeri ....................................................................................................... 45

2. Sigorta Bedeli ....................................................................................................... 46

3. Sigorta Zararı ........................................................................................................ 47

4. Sigorta Tazminatı ................................................................................................. 48

IV. Zarar (Malvarlığı) Sigortalarına Egemen Olan İlkeler........................................ 48

A. Menfaat İlkesi........................................................................................................... 48

1. Genel Olarak Kavram.............................................................................................. 48

2. Sigortalanabilir Menfaat......................................................................................... 50

3. Menfaat Eksikliğinin Sonuçları............................................................................. 51

B. Zenginleşme Yasağı (Tazmin İlkesi) ve Hukuki Sonuçları................................. 55

1. Genel Olarak Zenginleşme Yasağı Kavramı....................................................... 55

2. Zenginleşme Yasağının Hukuki Sonuçları.......................................................... 56

a. Genel Olarak.......................................................................................................... 56

b. Aşkın Sigorta Yasağı........................................................................................... 56

aa. Kural................................................................................................................. 56

bb. Aşkın Sigortanın İstisnası = Takseli (Mutabakatlı) Sigorta.................... 58

c. Eksik Sigorta......................................................................................................... 61

ç. Birden Çok Sigorta ve Hukuki Sonuçları......................................................... 63

aa. Genel Olarak.................................................................................................... 63

bb. Müşterek Sigorta (Koasürans) ve Hukuki Sonuçları............................... 64

cc. Kısmi Sigorta ve Hukuki Sonuçları............................................................. 68

çç. Çifte Sigorta ve Hukuki Sonuçları............................................................... 70

C. Halefiyet İlkesi – Sigortacının Kusurlu Üçüncü Kişiye Rücu Hakkı................ 72

1. Genel Olarak............................................................................................................. 72

2. Şartları........................................................................................................................ 75

a. Geçerli Bir Sigorta Sözleşmesinin Varlığı....................................................... 75

b. Sigorta Bedelinin Ödenmesi............................................................................... 76

c. Sigorta Ettirenin Dava Hakkının Bulunması................................................... 78

3. Hüküm ve Sonuçları................................................................................................ 78

a. Sigortacı Yönünden.............................................................................................. 78

b. Sigorta Ettiren Yönünden................................................................................... 81

c. Zarar Sorumlusu Yönünden................................................................................ 82

4. Halefiyet ve Rücu Kavramlarının Karşılaştırılması........................................... 83

İKİNCİ BÖLÜM

SİGORTA HUKUKUNUN KONUSU, NİTELİĞİ KAYNAKLARI VE
SÖZLEŞME SERBESTİSİ İLKESİNE BAKIŞ

§ 2. Sigorta Hukukunun Konusu ve Niteliği.................................................................... 88

§ 3. Sigorta Hukukunun Kaynakları ................................................................................. 88

1. Genel Olarak.......................................................................................................... 88

2. Mevzuat (Yazılı Kaynaklar)................................................................................ 89

3. Sigorta Genel ve Özel Şartları............................................................................ 90

a. Sigorta Genel Şartları........................................................................................ 90

b. Sigorta Özel Şartları.......................................................................................... 91

4. Ticari Örf ve Adet Hukuku................................................................................. 92

5. Mahkeme Kararları ve Öğreti............................................................................. 93

§ 4. Sigorta Hukukunda Sözleşme Serbestisi İlkesi ve Sınırlanması ile
Sigorta Sözleşmesinde Koruyucu Hükümler................................................................... 93

I. Sigorta Hukukunda Sözleşme Serbestisi İlkesi ve Sınırlanması........................... 93

A. Sigorta Hukukunda Sözleşme Serbestisi İlkesi.................................................. 93

B. Sigorta Hukukunda Sınırlanması.......................................................................... 94

1. Genel Olarak.......................................................................................................... 94

2. Sigorta Sözleşmesinde Koruyucu (Emredici) Hükümler............................... 95

a. Genel Olarak....................................................................................................... 95

b. Tam Emredici Hükümler................................................................................. 96

aa. Sorumluluk Sigortası Dışındaki Zarar Sigortaları İçin
Tam Emredici Hükümler.................................................................................. 96

bb. Sorumluluk Sigortaları İçin Tam Emredici Hükümler......................... 97

cc. Can Sigortaları İçin Tam Emredici Hükümler..................................... 100

c. Yarı Emredici Hükümler................................................................................ 102

aa. Sorumluluk Sigortası Dışındaki Zarar Sigortaları İçin
Yarı Emredici Hükümler................................................................................ 102

bb. Sorumluluk Sigortaları İçin Yarı Emredici Hükümler....................... 106

cc. Can Sigortaları İçin Yarı Emredici Hükümler..................................... 107

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SİGORTA SÖZLEŞMESİ HUKUKU

§ 5. Sigorta Sözleşmesi......................................................................................................... 110

I. Sigorta Sözleşmesi Kavramı Benzeri Kavramlarla Karşılaştırılması
Karakteristikleri Tarafları ile Diğer İlgili Kişiler ve Uygulanacak
Hükümler ve Sırası............................................................................................................ 110

A. Tanımı Hukuki Niteliği Kurulması ...................................................................... 110

1. Tanımı...................................................................................................................... 110

2. Hukuki Niteliği...................................................................................................... 113

3. Sigorta Sözleşmesinin Kurulması....................................................................... 116

a. Genel Olarak....................................................................................................... 116

b. Sigorta Sözleşmesinde Şekil............................................................................ 118

c. Sigorta Poliçesi ve Diğer Sigorta Dokümanları............................................ 119

aa. Sigorta Poliçesi............................................................................................. 119

bb. Diğer Sigorta Dokümanları........................................................................ 121

aaa. Geçici (Muvakkat) Sigorta İlmühaberi............................................... 121

bbb. Sigorta Sertifikası.................................................................................. 122

ccc. Zeyilname................................................................................................ 122

B. Sigorta Sözleşmesinin Benzeri Kavramlarla Karşılaştırılması ve
Özellikleri........................................................................................................................ 123

1. Sigorta Sözleşmesinin Benzeri Kavramlarla Karşılaştırılması...................... 123

a. Sigorta Sözleşmesi ve Kumar ve Bahis.......................................................... 123

b. Sigorta Sözleşmesi ve Garanti Sözleşmesi.................................................... 125

2. Sigorta Sözleşmesinin Özellikleri....................................................................... 127

a. İltihaki (Katılmalı) Bir Sözleşme Olması...................................................... 127

b. Azami İyiniyete Dayanan Bir Sözleşme Olması.......................................... 128

c. Sosyal Nitelikli Bir Sözleşme Olması............................................................ 128

d. Teminat Sözleşmesi Olması............................................................................. 129

e. Tesadüfe Bağlı “Aléatoire” Bir Sözleşme Olması....................................... 129

f. Sigorta Sözleşmesinin Kişiye Bağlı Sözleşmelerden olması...................... 130

C. Sigorta Sözleşmesinin Tarafları Diğer İlgili Kişiler ve Süresi......................... 130

1. Tarafları................................................................................................................... 130

a. Sigortacı............................................................................................................... 130

b. Sigorta Ettiren..................................................................................................... 132

2. Diğer İlgili Kişiler................................................................................................. 132

a. Zarar Sigortalarında İlgili Üçüncü Kişiler..................................................... 132

aa. Sigortalı.......................................................................................................... 132

aaa. Genel Olarak............................................................................................ 132

bbb. Temsilen Yapılan Sigortada Sigortalı................................................ 133

ccc. Başkası Hesabına Sigortada Sigortalı................................................. 136

bb. Sigortalı Malı Edinen Kişi.......................................................................... 139

cc. Sigorta Menfaati Üzerindeki Sınırlamalarda Üçüncü Kişiler............... 140

aaa. Aynî Hak Sahipleri................................................................................. 140

bbb. Sigorta Menfaatinin Haczinde Üçüncü Kişi Alacaklılar................. 142

çç. Trafik Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasında ve Tüm Sorumluluk Sigortalarında Üçüncü Kişiler        143

b. Hayat Sigortalarında İlgili Üçüncü Kişiler.................................................... 144

aa. Riziko Taşıyan Kişi (Sigortalı).................................................................. 144

bb. Sigortadan Faydalanan Üçüncü Kişi (Lehtar)......................................... 145

3. Süresi....................................................................................................................... 147

a. Genel Olarak....................................................................................................... 147

b. Şekli Süre............................................................................................................ 147

c. Sorumluluk Süresi (Maddi Süre)..................................................................... 148

ç. Teknik Süre......................................................................................................... 149

Ç. Uygulanacak Hükümler ve Sırası.......................................................................... 149

1. Emredici Hükümler............................................................................................... 150

2. Sözleşme Hükümleri............................................................................................. 150

3. Emredici Olmayan Ticari Hükümler.................................................................. 150

4. Ticari Örf ve Âdet.................................................................................................. 150

5. Genel Hükümler..................................................................................................... 151

II. Sigorta Sözleşmesinin Unsurları................................................................................ 151

A. Sigortacı (Insurer).................................................................................................... 151

1. Sigorta Şirketlerinin ve Reasürans Şirketlerinin Kuruluşu............................. 151

a. Genel Olarak....................................................................................................... 151

b. Ruhsat Almaları.................................................................................................. 153

2. İç Örgütlenmesi...................................................................................................... 154

a. Genel Olarak....................................................................................................... 154

b. Aktüerya ve İstatistik Servisi........................................................................... 155

c. Prodüksiyon Servisi........................................................................................... 155

ç. Hasar Servisi....................................................................................................... 155

d. Muhasebe Servisi............................................................................................... 156

e. Hukuk Servisi...................................................................................................... 156

f. Reasürans Servisi................................................................................................ 156

3. Dış Örgütlenmesi................................................................................................... 156

a. Sigorta Acenteleri............................................................................................... 156

aa. Acentenin Tanımı ve Unsurları.................................................................. 156

bb. Yardımcı Şahıs Olma Nitelikleri............................................................... 158

cc. 5684 Sayılı Sigortacılık Kanuna Göre Sigorta Acentesi Olabilme
Koşulları................................................................................................................ 159

aaa. Genel Olarak............................................................................................ 159

bbb. Sigorta Acentelerinde Aranan Nitelikler........................................... 160

i. Gerçek Kişi Sigorta Acentelerinde Aranan Nitelikler....................... 160

çç. Konuya İlişkin Diğer Düzenlemeler......................................................... 162

aaa. Sigorta Acentesinin Müsteşarlıktan Belge Alma ve
Levhaya Kayıt Zorunluluğu.......................................................................... 162

bbb. Müsteşarlıktan Belge Alınması ve Levhaya Kayıt
Zorunluluğunun İstisnaları............................................................................ 162

dd. Sigorta Acentesinin Levhadan Silinmesi................................................. 163

aaa. Levhadan Silinmeyi Gerektiren Haller............................................... 163

bbb. Levhadan Silmeye İlişkin Usul ve Sigorta Acentesinin İtiraz
Hakkı................................................................................................................. 163

ee. Sigorta Acentelerinin Başka Ticari Faaliyetlerine İlişkin
Düzenlemeler...................................................................................................... 164

aaa. Genel Olarak............................................................................................ 164

bbb. Acentelik Faaliyeti Dışında Başka Ticari Faaliyette
Bulunabilecekler............................................................................................. 164

ccc. Acentelik Faaliyeti Dışında Başka Ticari Faaliyette
Bulunamayacaklar........................................................................................... 164

ff. Yabancı Sigorta Acentelerinin Türkiye’deki Faaliyetleri...................... 164

gg. Sigorta Acentelerinde Görev Almaları Yasak Olan Kişiler................. 164

ğğ. Sigorta Acentesinin Müşteri Tazminatı (Portföy) Hakkı,
Rekabet Yasağına Tabi Olması Sır Saklama ve Sigorta Ettireni
Aydınlatma Yükümlülükleri............................................................................. 165

aaa. Sigorta Acentesinin Denkleştirme Tazminatı (Portföy) Hakkı....... 165

bbb. Rekabet Yasağı Anlaşması .................................................................. 167

ccc. Sır Saklama Yükümlülüğü.................................................................... 167

ççç. Sigorta Ettireni Aydınlatma Yükümlülüğü........................................ 168

hh. Acentelik Sözleşmesinde Yetkisiz Temsil ............................................. 169

b. Sigorta ve Reasürans Brokerleri...................................................................... 170

aa. Tanımı ve Hukuki Niteliği.......................................................................... 170

bb. Sigorta ve Reasürans Brokeri Olabilmenin Koşulları........................... 171

aaa. Gerçek Kişi Brokerlerde Aranan Koşullar (m. 4)............................. 171

bbb. Tüzel Kişi Brokerlik Faaliyetinde Bulunacak Tüzel Kişilerde
Aranan Koşullar.............................................................................................. 172

c. Sigorta Eksperleri............................................................................................... 173

4. Denetimi.................................................................................................................. 174

B. Sigorta Ettiren ve Sigortalı (Insured, Assured / Insurant) ................................ 176

C. Sigorta Menfaati (Insurable Interest).................................................................... 176

D. Riziko (Risk)............................................................................................................. 177

E. Sigorta Bedeli (Amount Issued)............................................................................. 184

F. Prim (Premium)......................................................................................................... 184

III. Sigortacı ve Sigorta Ettirenin Sözleşmeden Doğan Borç ve Yükümlülükleri
ile Sigorta Sözleşmesinin Son Bulması......................................................................... 184

A. Genel Olarak Borç ve Yükümlülük Kavramları................................................. 184

B. Sigortacının Borç ve Yükümlülükleri................................................................... 185

1.Borçları..................................................................................................................... 185

a. Sigorta Poliçesi Tanzim Etme ve Verme Borcu........................................... 185

aa. Genel Olarak................................................................................................. 185

bb. Poliçe Tanzim Etme ve Verme Yükümlülüğünün İfası........................ 186

aaa. İfa Zamanı................................................................................................ 186

bbb. İfa Yeri..................................................................................................... 187

cc. Poliçe Tanzim Etme ve Verme Yükümlülüğünün
İfa Edilmemesinin Sonuçları............................................................................ 187

aaa. Poliçenin Tanzimi Borcu ile Rizikoyu Taşıma Borcu
Arasındaki İlişki............................................................................................... 187

bbb. Zararlardan Sorumluluk........................................................................ 188

ccc. Poliçenin Farklı Hükümler İçermesi................................................... 189

b. Sigorta Himayesi (Riziko Taşıma) Borcu...................................................... 191

aa. Genel Olarak................................................................................................. 191

bb. Rizikoyu Taşıma Borcunun Süresi........................................................... 192

aaa. Kural: Rizikoyu Taşıma Borcu Primin Ödenmesi İle Başlar.......... 192

bbb. Rizikoyu Taşıma Borcunun Primin Ödenmesi İle
Başlayacağı Kuralının İstisnaları................................................................. 193

i. Sözleşme ile Aksi Yönde Anlaşma...................................................... 193

ii. Karada ve Denizde Eşya Taşıma Sigortaları..................................... 193

iii. Geçmişe Etkili Sigorta......................................................................... 193

cc. Rizikoyu Taşıma Borcunun Coğrafi Bakımdan Sınırlandırılması....... 195

çç. Rizikoyu Taşıma Borcunun Konu Bakımdan Sınırlandırılması........... 195

dd. Rizikoyu Taşıma Borcunun Mahiyet İtibariyle Sınırlandırılması....... 195

c. Sigorta Bedelini Ödeme Borcu........................................................................ 199

aa. Genel Olarak................................................................................................. 199

bb. Sigorta Bedelini Ödeme Borcunun İfası.................................................. 199

aaa. Ödeme Zamanı........................................................................................ 199

bbb. Ödemenin Muhatabı.............................................................................. 201

ccc. Ödeme Şekli............................................................................................ 201

ddd. Ödeme Miktarı....................................................................................... 202

i. Zarar Sigortalarında................................................................................. 203

ia) Zarar Miktarının Tespiti................................................................... 203

ib) Tazminat Miktarının Tespiti........................................................... 204

ii. Meblağ Sigortalarında........................................................................... 206

cc. Sigorta Bedelini Ödeme Borcunun İfa Edilmemesinin Sonuçları....... 206

ç. Giderleri Karşılama Borcu................................................................................ 206

d. Diğer Borçları..................................................................................................... 207

2. Yükümlülükleri...................................................................................................... 207

a. Genel Olarak....................................................................................................... 207

b. Aydınlatma Yükümlülüğü................................................................................ 208

aa. Genel Olarak................................................................................................. 208

bb. Aydınlatma Yükümlülüğünün İfası.......................................................... 209

aaa. Aydınlatma Yükümlülüğünün Muhatapları....................................... 209

bbb. Aydınlatma Yükümlülüğünün Şekli................................................... 209

ccc. Aydınlatma Yükümlülüğünün Zamanı............................................... 210

ççç. Aydınlatma Yükümlülüğünün Kapsamı............................................. 210

cc. Aydınlatma Yükümlülüğünün İfa Edilmemesinin Sonuçları............... 210

C. Sigorta Ettirenin Borç ve Yükümlülükleri........................................................... 213

1. Borcu – Prim Ödeme............................................................................................. 213

a. Genel Olarak Prim Borçlusu............................................................................ 213

b. Prim Miktarının Tespiti..................................................................................... 216

c. Prim Borcunun İfası........................................................................................... 218

aa. Ödeme Şekli.................................................................................................. 218

bb. Primin İfa (Ödeme) Yeri............................................................................. 219

cc. Ödeme Zamanı.............................................................................................. 220

ç. Prim Borcunun İfa Edilmemesinin Sonuçları............................................... 221

aa. Genel Olarak................................................................................................. 221

bb. Sigorta Ettirenin Sigorta Himayesi Başlamadan Cayma İmkânı......... 221

cc. Sigortacının Rizikoyu Taşıma Borcu Bakımından................................. 221

çç. Sigorta Ettirenin Temerrüdü Bakımından................................................ 222

aaa. Primin Tamamının Peşin Ödenmesi Kararlaştırılmış veya İlk

Taksidin Ödenmesinde Temerrüde Düşülmüşse....................................... 222

bbb. İzleyen Primlerin Ödenmesinde Temerrüt........................................ 223

dd. Hayat Sigortaları Bakımından................................................................... 225

aaa. Prim Ödemeden Muaf Sigorta.............................................................. 225

bbb. İntihar....................................................................................................... 225

2. Sigorta Ettirenin Yükümlülükleri....................................................................... 226

a. Beyan Yükümlülükleri...................................................................................... 226

aa. Beyan Yükümlülüklerine İlişkin Ortak Esaslar...................................... 226

bb. Sözleşmenin Yapılması Sırasındaki (Sözleşme Öncesi)
Beyan Yükümlüğü............................................................................................... 227

aaa. Genel Olarak............................................................................................ 227

bbb. Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün İfası.............................. 229

i. Beyan Edilmesi Gereken Hususlar....................................................... 229

ii. Beyanın Şekli.......................................................................................... 230

iii. Beyanın Zamanı..................................................................................... 231

iv. Beyan Yükümlülüğünü Yerine Getirecek Kişi................................. 231

ccc. Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün İfa Edilmemesi............ 231

i. Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün İhlali............................... 231

ii. Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün İfa Edilmemesinin
Sonuçları....................................................................................................... 232

iia. Rizikonun Gerçekleşmesinden Önce............................................ 232

iib. Rizikonun Gerçekleşmesinden Sonra........................................... 233

ddd. Hayat Sigortalarında Sigorta Ettirenin Sözleşmenin Kurulması
Sırasındaki Beyan Yükümlülüğü İhlali ve Yaptırımı............................... 236

cc. Sözleşmenin Devamı Sırasındaki Beyan Yükümlülüğü........................ 237

aaa. Genel Olarak............................................................................................ 237

bbb. Zarar Sigortalarında Rizikoyu Ağırlaştırmama Yükümlülüğü...... 238

ccc. Zarar Sigortalarında Ağırlaşan Rizikoyu Beyan Yükümlülüğü..... 239

ddd. Zarar Sigortalarında Sözleşme Devam Ederken Beyan
Yükümlülüğünün İhlali ve Yaptırımı.......................................................... 241

dd. Hayat Sigortalarında Sözleşmenin Devam Sırasındaki Beyan
Yükümlülüğünün İhlali ve Yaptırımı.............................................................. 244

ee. Zarar Sigortalarında Çifte Sigortayı Beyan Yükümlülüğü................... 244

ff. Sigorta Konusu Menfaatin Devrini Beyan Yükümlüğü......................... 245

gg. Rizikonun Gerçekleşmesi Sonrasındaki Beyan Yükümlülüğü............ 245

aaa. Rizikonun Gerçekleştiğini Beyan Yükümlülüğünün Amacı........... 245

bbb. Rizikonun Gerçekleştiğini Beyan Yükümlülüğünün İfası.............. 246

ccc. Zarar Sigortalarında Rizikonun Gerçekleştiğini Beyan
Yükümlülüğünün İhlali ve Yaptırımı.......................................................... 248

b. Koruma ve Tedbir Alma Yükümlülüğü......................................................... 249

aa. Genel Olarak................................................................................................. 249

bb. Koruma Önlemleri Alma Yükümlülüğünün İfası.................................. 250

cc. Sigorta Ettirenin Koruma Önlemlerinden Kaynaklanan
Masrafları Talep Hakkı...................................................................................... 251

çç. Koruma Önlemleri Alma Yükümlülüğünün İhlali ve Yaptırımı.......... 252

c. Bilgi Verme ve Araştırma Yapılmasına İzin Verme Yükümlülüğü,
İhlali ve Yaptırımı.................................................................................................. 253

ç. Zarar Gören Mal ve Zararın Gerçekleştiği Yerde
Değişiklik Yapmama Yükümlülüğü, İhlali ve Yaptırımı................................ 254

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN SON BULMASI VE ZAMANAŞIMI

§ 6. Genel Olarak................................................................................................................ 256

§ 7. Türk Ticaret Kanunu’nda Öngörülen Özel Sona Erme Sebepleri...................... 257

I. Kısmi Zarar Meydana Gelmesi................................................................................. 257

II. Sigorta Menfaatinin Ortadan Kalkması veya El Değiştirmesi........................... 258

A. Sigorta Menfaatini Ortadan Kalkması............................................................... 258

B. Sigorta Menfaatinin El Değiştirmesi.................................................................. 258

III. Taraflardan Birinin Fesih Hakkını Kullanması................................................... 259

A. Olağanüstü Durumlarda Sözleşmenin Feshi..................................................... 259

B. Primin Tek Taraflı Arttırılmasında Sözleşmenin Feshi.................................. 261

C. Bölümsel (Kısmi) Fesih ve Cayma..................................................................... 261

Ç. Sigorta Ettirenin Dönme Hakkı........................................................................... 262

IV. Sigorta Ettirenin Yükümlülüklerini İhlal Etmesi............................................... 262

V. Acze Düşme............................................................................................................... 263

A. Genel Olarak.......................................................................................................... 263

B. Aciz Nedeniyle Sigorta Sözleşmenin Sona Ermesinin Şartları..................... 264

1. Borçlunun Acze Düşmesi.................................................................................. 264

2. Alacaklı Tarafından Teminat Talebinde Bulunulması................................. 265

C. Aciz Nedeniyle Sigorta Sözleşmesinin Sona Ermesinin Sonuçları.............. 265

VI. Sigortacının İflası..................................................................................................... 266

§ 8. Sigorta Sözleşmelerinden Kaynaklanan Taleplerde Zamanaşımı...................... 267

I. Genel Olarak................................................................................................................ 267

II. Sorumluluk Sigortası Dışındaki Sigorta Sözleşmelerinde Zamanaşımı.......... 268

III. Sorumluluk Sigortalarına İlişkin Sigorta Sözleşmelerinde Zamanaşımı........ 269

IV. Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortaları İçin KTK. Tarafından
Öngörülen Zamanaşımı.................................................................................................. 269

 BEŞİNCİ BÖLÜM

SİGORTACILIKTA TAHKİM

§9. Uyuşmazlık (İhtilaf) Çözüm Yöntemleri ................................................................ 272

I. Genel Olarak Devlet Mahkemeleri.......................................................................... 272

II. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri........................................................... 272

A. Genel Olarak.......................................................................................................... 272

B. Türleri...................................................................................................................... 273

1. Arabuluculuk....................................................................................................... 273

2. Uzlaşma................................................................................................................ 275

3. Tahkim.................................................................................................................. 275

a. Genel Olarak................................................................................................... 275

b. Tahkim Türleri............................................................................................... 276

aa. Yabancı Tahkim....................................................................................... 276

bb. Milletlerarası Tahkim (Dış Tahkim).................................................... 277

cc. İç Tahkim................................................................................................... 277

aaa. Genel olarak.......................................................................................... 277

bbb. Mecburi Tahkim (Zorunlu Tahkim)................................................ 278

ccc. İhtiyari (İsteğe Bağlı) Tahkim........................................................... 278

§10. Genel Olarak ............................................................................................................. 279

§11. Sigortacılıkta Tahkim Usulünün Oluşumu ve İşleyişi........................................ 279

I. Sigorta Tahkim Komisyonu...................................................................................... 279

A. Genel Olarak.......................................................................................................... 279

B. Sigorta Tahkim Komisyonunun Oluşumu......................................................... 280

C. Tahkim Komisyonunun Görevleri...................................................................... 280

Ç. Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvuru Şartları.............................................. 281

D. Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvuru Şekli.................................................. 282

E. Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvuru Ücretleri............................................ 283

F. Tahkim Görevlileri................................................................................................ 283

1. Genel Olarak........................................................................................................ 283

2. Sigorta Raportörü ve Başvurunun Rapotör Tarafından İncelenmesi......... 284

II. Sigorta Hakemi Safhası................................................................................