ORTADOĞU'DA MİLLET, MİLLİYET, MİLLİYETÇİLİK

Prof. Dr. Kemal H. Karpat'tan Osmanlı’da yüz elli yıl boyunca tartışılmış ve Türkiye Cumhuriyeti’nde hâlâ tartışılan temel konulardan millet ve milliyetçilik üzerine muhteşem bir çalışma.

 

Ortadoğu'da Millet, Milliyet, Milliyetçilik, Osmanlı sınırlarında bulunan ve Osmanlı’dan ayrılmış olan ülkelerin yanı sıra Türkiye’de milliyetçilik konusuna yeni bir bakış açısı getiriyor. Osmanlı İmparatorluğu'nun ardından Ortadoğu'da ortaya çıkan devletlerin siyasal, toplumsal, ekonomik ve kültürel yapılarında Osmanlı mirasını detaylarıyla anlatan Karpat ayrıca, Ortadoğu milletlerinin millet olma ve devlet kurma süreçlerindeki değişimi, değişme ve süreklilik unsurlarını oluşturan kurumlar ve yapılar arasındaki bağlantıları ve millî-devlete dönüşme aşamalarını, geniş tarihsel bilgi birikimiyle kurduğu toplumsal-ekonomik yaklaşım ve karşılaştırmalı tarih çerçevesinde sunmakta.

 

Millet, milliyetçilik kavramlarının tarihî gelişimi, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde millet ve milliyetçilik, Osmanlı sonrası devletler arasındaki uyumsuzluğun nedenleri, Medeniyetler çatışması, Türk-Arap ilişkileri, Türkiye-İsrail ilişkileri, Ortadoğu'da Osmanlı etnik ve dinsel mirası, Kıbrıs üzerinde savaş başlıkları altında Ortadoğu ve Türkiye üzerine incelemelerde bulunan Karpat, Batı'daki Ortadoğu çalışmalarının arka planını da gözler önüne seriyor.

Türkiye’nin yetiştirdiği en önemli sosyal bilimcilerden olan Kemal Karpat tarih, sosyoloji, siyaset bilimi, nüfus araştırmaları, edebiyat araştırmaları gibi sahalarda eser vermiş, yapıtları Cambridge, Oxford, Princeton, Brill kalitesindeki yayınevlerince basılmış dünya çapında bir değerimizdir. Kitapları, makaleleri farklı ülkelerde, değişik dillerde yayınlanmıştır. Kemal Karpat bu kitabında son dönem Osmanlı tarihinden yola çıkarak Orta Doğu’da millet, milliyet, milliyetçilik kavramlarının tarihsel gelişim çizgisini inceliyor; bu çizginin 20. yüzyılda yaşadığı değişimleri de ele alıyor.

"Çağdaş görünümü ne olursa olsun toplumsal ve siyasal örgütlenmenin halen yaşamakta olan güçlü, geleneksel kavramları Orta Doğu’da Osmanlı mirasının parçalarıdır."

Osmanlı geçmişi, modern Orta Doğu’da Türk-Arap, Türk-Arap-İsrail ilişkileri, Kıbrıs… Kemal Karpat, yazılışı uzun yıllara yayılan bu makaleler derlemesinde Orta Doğu’nun bugününü anlamak için dününü, o coğrafyadaki Osmanlı mirasını öğrenme gereğini dile getiriyor. Bunun yanında Orta Doğu araştırmaları alanındaki kurumsallaşmayı ve araştırma metotlarını sorguluyor.