Örgütsel İletişim

ÖNSÖZ

Örgütler birçok belirsizliğin olduğu bir ortamda faaliyetlerini sürdürürler. Örgütlerin çevrelerinde belirsizliğin ortaya çıkardığı zor durumların üstesinden gelmek için yapı ve süreçlerini günün koşullarına uydurmaları gerekir. Örgütler belirsizlikle başa çıkmak için önce örgütün iç çevresine yönelerek amaç ve hedeflerini daha fazla vurgulayarak yüksek verimlilik elde etmeyi düşünürler. Bu amaçla örgütler, verimlilik ve etkililiklerini artırmak için çalışanlarının örgütsel amaçlarla bütünleştirilmelerini, onların örgütsel bağlılık, sadakat ve vatandaşlık duygularını geliştirici, başarma güdüsünü artırıcı çeşitli tedbirler alırlar. Bütün bu yönetsel ve örgütsel faaliyetler için örgütsel iletişim zorunlu bir yönetsel araç olarak işlev görür. İletişim bireysel, örgütsel ve toplumsal yaşamın vazgeçilmez aracıdır. Örgütlerin iç ve dış çevreleriyle iletişimi, açık sistem olarak örgütlenmelerinin doğal bir sonucudur. Toplumsal sistemle örgütler arasında etkileşim ancak iletişimle sağlanabilir. İletişim bireysel yaşamın olduğu kadar, örgütsel ve toplumsal yaşamın da vazgeçilmez aracıdır. Örgütsel iletişim; bilgilendirme, denetleme, yönlendirme, bilgi ve becerileri iletme, eğitme, ilişki kurma, sorun çözüp kaygı azaltma, eğlendirme, uygulama, örgütsel ve toplumsal düzeyde gerekli rolleri üstlenme gibi işlevlere sahiptir. Bu çalışma iletişim çağının önemli toplumsal aktörlerinden biri olan örgütlerin etkililiğine katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Eserin üçüncü baskısı, önceki baskılarına yöneltilen eleştirileri dikkate alarak geliştirildi. Her eserin ortaya çıkmasında, birçok insanın katkısı oluyor. Bu eserin ortaya çıkmasında da birçok değerli insanın önemli katkısı oldu. Bu değerli insanların tümüne teşekkür ederim. Ayrıca eserin baskısını gerçekleştiren Umuttepe Yayıncılığın değerli yöneticisi Mustafa BULUT ve tüm çalışanlarına teşekkür ederim.  

Prof.Dr.Hasan TUTAR

İçindekiler
Önsöz 10
Giriş 11

BİRİNCİ BÖLÜM
İLETİŞİM KAVRAMI
1.İletişim: Kavramsal Çerçeve 13
1.1.İletişimin Tanımı ve Anlamı 13
1.2.İletişimin Amacı ve Önemi 15
1.3.İletişimin Özellikleri 16
1.4. İletişimin Fonksiyonları 17

İKİNCİ BÖLÜM
ÖRGÜT ve İLETİŞİM
1. Örgütler ve İletişim 19
1.1. Örgüt Kavramının Tanımı 22
2. Örgüt Yapıları Ve İletişim 24
2.1.Örgütsel İletişim Kavramı 26
2.2.Örgütsel İletişimin Amacı ve Önemi 28

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÖRGÜT KURAMLARI ve İLETİŞİM
1. Örgüt Kuramlarında İletişim 33
1.1. Örgüt Kuramlarının Kısa Tarihi 34
2.Klasik Örgüt Kuramları ve İletişim 36
2.1.Klasik Yönetimin İlkeleri ve İletişim 40
3. Neoklasik Örgüt Kuramı ve İletişim 41
4. Modern Örgüt Kuramları ve İletişim 44
5. Çağdaş Örgüt Kuramları ve İletişim 46

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ÖRGÜTSEL İLETİŞİMİN AMACI ve FONKSİYONLARI
1.Örgütsel İletişimin Amacı 51
2.Örgütsel İletişim Önemi 53
3.Örgütsel İletişimin Fonksiyonları 56

BEŞİNCİ BÖLÜM - ÖRGÜTSEL İLETİŞİM TÜRLERİ ve ŞEKİLLERİ
1. Örgütsel İletişim Türleri 61
1.1.Sözlü İletişim 62
1.2.Sözsüz İletişim 64
1.3.Yazılı İletişim 66

2.İletişim Şekilleri 66
1.1.Kişinin Kendisi ile İletişimi 67
1.2.Kişiler Arası İletişim 68
1.3.Grup İletişimi 70
2.Örgütsel İletişimin Yönü 72
2.1. Tek Yönlü İletişim 73
2.2.Çift Yönlü İletişim 74

ALTINCI BÖLÜM
ÖRGÜTSEL YAZIŞMALAR ve ÖRGÜTLERDE YAZILI İLETİŞİM
1.Örgütlerde Yazılı İletişim 77
1.1. Yazışmalar ve Örgütsel İletişim 78
1.2.Örgütsel Yazışma Türleri 78
1.2.1. Ticari Amaçlı Yazılar: 79
1.2.2 Resmi Yazılar 79
1.3.Resmi Yazı Türleri 80
1.3.1. Sözleşme 80
1.3.2. Tezkere 80
1.3.3. Şartname 80
1.3.4. Sirküler/Genelge 81
1.3.5. Vekâletname 82
1.3.6. Form Yazıları 82
1.3.7. Memorandum 82
1.3.8. İlan 83
1.3.9. Karar 84
1.3.10. Tutanak 84
1.4.Resmi Yazışmalarda Etkililik Faktörleri 85
1.4.1. Anlatım Ve Yazım İlişkisi 85
1.4.2. Konu Ve Anlatım Düzeni 86
1.4.3. Etkili Yazı Standartları 87
1.4.4. Örgütsel Yazışmaların Şekil Yönü 92

YEDİNCİ BÖLÜM
ÖRGÜTSEL İLETİŞİM ARAÇLARI
1. Örgüt Teknolojileri ve Teknik İletişim 95
1.1. Teknik İletişim 96
1.2. Örgütlerde Bilgi ve İletişim Teknolojileri 97
1.3.Bilişim Teknolojilerinin Örgütsel Yapıya Etkileri 98
2. Örgütlerde Elektronik İletişim 100
3.Örgütsel İletişim Araçları 101
3.1. Örgütlerde Yazılı İletişim Araçları 102
3.2. Örgütlerde Sözlü İletişim Araçları 105
3.3. Örgütlerde Teknik İletişim Araçları 106
3.4. Örgütlerde Görsel ve İşitsel İletişim Araçları 106
3.5. Örgütlerde Elektronik İletişim Araçları 107
4.Yeni Medya Teknolojileri 110

SEKİZİNCİ BÖLÜM
ÖRGÜTSEL BİLGİNİN İŞLENMESİ VE İLETİŞİM
1.Veri İşleme Kavramı 113
1.1.Veri İşlemin Aşamaları 115
2.Bilgi İşleme Kavramı 116
2.1.Veri Tabanı ve Örgütsel İletişim 117
2.2.Veri Tabanı Tasarımı 119
2.3.Veri Tabanı Yönetim Sistemi 120
2.4.Veri Tabanı Yönetim Sisteminin Yararları 121
3.Bilgi Transferi Yöntem ve Araçları 122
3.1.Bilişim Kavramı 123
4.İnternet ve Örgütsel İletişim 124
5.Intranet ve Örgütsel İletişim 126
6.Extranet ve Örgütsel İletişim 127

DOKUZUNCU BÖLÜM
ÖRGÜTSEL İLETİŞİMİN İŞLEYİŞ MODELLERİ
1.Örgütsel İletişimin İşleyişi 131
1.1.Biçimsel İletişim 133
1.2.Dikey İletişim 135
1.2.1. Yukarıdan aşağıya dikey iletişim 136
1.2.2.Aşağıdan yukarıya doğru dikey iletişim 137
1.2.2. Yatay İletişim 138
1.2.3. Çapraz İletişim 139
1.2.4. Açık ve Çok Yönlü İletişim 140
1.2.5. Biçimsel Olmayan İletişim 141
1.2.6. Örgütlerde informel iletişim kanalları. 142
1.2.7. Sanal Örgütlerde İletişim 143
2.Örgütsel İletişim Ağ Modelleri 144
2.1.Dairesel ve “Y” İletişim Modeli 145
2.2.Zincir Modeli 146
2.3.Merkezi ve Serbest İletişim Modeli 146

ONUNCU BÖLÜM
ÖRGÜTLERDE BİLGİ SİSTEMLERİ VE İLETİŞİM
1.Bilgi Sistemleri ve Örgütsel İletişim 149
2.Yönetim Bilgi Sistemi Ve Örgütsel İletişim 151
3.Karar Destek Sistemi ve Örgütsel İletişim 155
4.Uzman Sistemler ve Örgütsel İletişim 157
5.Ofis Otomasyonu Sistemi Ve Örgütsel İletişim 160
5. 1. Ofis Otomasyonu Alt Sistemleri 163
6.Fonksiyonel Bilgi Sistemleri ve Örgütsel İletişim 165

ONBİRİNCİ BÖLÜM
DESTEKLEYİCİ OTOMASYON SİSTEMLERİ VE İLETİŞİM
1. Kurumsal Bilgi Portalı 167
1.1. Kurumsal Bilgi Portalları ve Örgütsel İletişim 168
1.2. İş Akış Yönetim Sistemi 169
1.3. Doküman Yönetim Sistemi 171
1.4. Doküman Yönetim Sisteminin Yararları 173
1.4.1. Doküman Yönetim Sistemleri ve Örgütsel İletişim 174
1.5. Kelime İşlem Sistemi 176
1.6. Faks Otomasyonu Sistemi 177
1.7. Elektronik Toplantı Sistemi 178

ONİKİNCİ BÖLÜM
ÖRGÜTSEL İLETİŞİMİN ENGELLERİ ve AŞMA YOLLARI
1.Örgütsel İletişimin Yapıcı ve Bozucu Engelleri 181
2.Örgütsel İletişim Engel Türleri 183
2.1.Fiziksel Uzaklık 183
2.2.Zaman Baskısı 183
2.3.Kesintiler 184
2.4.Statü Farklılıkları 184
2.5.Örgütsel Stres 185
2.6.Örgütsel İletişimin Kanal Engelleri 187
3. İletişim Engellerini Aşma Yolları 188
3.1.İletişimin Kişisel ve Çevresel Engellerini Aşmak 188
3.2.Empatik İletişim 190
3.2.1. Empatik İletişim İçin Dinleme Becerisi 191
3.3. Güdüleyici İletişim 193
3.4.Etkili İletişim 194
3.5.İkna Edici İletişim 195
3.6.İkna Yöntemleri ve İkna Yaklaşımları 196

ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÖRGÜTSEL İLETİŞİM ve HALKLA İLİŞKİLER
1.Halkla İlişkiler 199
1.1.Halkla İlişkiler Kavramı 200
1.2.Halkla İlişkilerin Özellikleri 201
1.3.Halkla İlişkilerin Amacı Ve Önemi 202
1.4. İşletme Yönetiminde Halkla İlişkiler 203
1.5. Pazarlama Yönlü Halkla İlişkiler 204
1.6.Proaktif Halkla İlişkiler 205
1.7.Reaktif Halkla İlişkiler 205
2.Örgütlerde Halkla İlişkilerin Faaliyet Alanları 206
2.1.Araştırma Yapmak 206
2.2.Halkla İlişkiler Politikaları 207
2.3.Halkla İlişkiler Stratejisi 208
3.Halka İlişkiler ve Örgütsel İletişim 208
3.1.Halkla İlişkiler ve Kitle İletişimi 210
4.Halkla İlişkiler ve Örgütsel İtibar 211
4.1. İtibar ve Kurumsal İtibar 212
4.2. Kurumsal İtibarın Önemi 213

ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ÖRGÜTSEL ALGI ve İMAJ YÖNETİMİ
1.Örgütsel İletişim ve Algı Yönetimi 217
1.1.Algı yönetiminin Özellikleri 219
1.2. Örgüt Çevre Etkileşiminin Yönetimi 220
1.3. Örgütsel Algı Yönetimi Bileşenleri 222
2.Örgütsel İmajın Yönetimi 222
2.1.İmaj Türleri 223
3.Örgütsel İtibarın Yönetimi 226
3.1. İtibar Yönetimi Boyutları 228
3.2. Örgütsel Kimliğin Yönetimi 229
4.Örgütsel Algı, Kimlik Ve İmaj İlişkisi 231

ON BEŞİNCİ BÖLÜM
ÖRGÜT PERFORMANS ve İLETİŞİM
1.İletişim ve Örgütsel Verimlilik 235
1.1.İletişim ve Örgütsel Etkililik 237
1.2. İletişim ve Örgütsel Başarı 239
1.3.Örgütün Psikolojik Ortamı ve İletişim 240
1.4. Örgüt Kültürü ve İletişim 242
1.5. Örgüt İklimi ve İletişim 243
2.Örgütlerde Etkili İletişim Teknikleri 246

ON ALTINCI BÖLÜM
ÖRGÜTSEL LİDERLİK ve İLETİŞİM
1.Liderlik ve İletişim 251
1.1. Liderliğin Tanımı ve Anlamı 252
1.2. Liderlik Teorileri 252
2.1. Özellikler Teorisi 253
2.2. Davranışsal Liderlik Teorileri 254
2.2.1. Ohio Üniversitesi Liderlik Çalışmaları 254
2.2.2. Michigan Üniversitesi Çalışmaları 255
2.2.3. Blake ve Mouton’un Yönetsel Diyagram Modeli 255
2.3. Durumsal Teoriler 256
2.3.1. Fred Fiedler’ın Durumsallık Modeli 257
2.3.2. Yol-Amaç Liderlik Modeli 257
2.3.3. Hersey ve Blanchard’ın Yaşam Eğrisi Yaklaşımı 258
2.3.4. Vroom-Jago-Yetton Modeli 258
3.Modern Liderlik Teorileri 259
3.1. Etkileşimsel Liderlik 259
3.2. Dönüşümsel Liderlik 260
3.3. Karizmatik Liderlik 261
4. Antrenör Tipi Liderlik (Coaching) 261
5.Paternalist (Babacan) Liderlik 262
6.Liderliğe İkame Kuramı 263
7.Liderlik ve Yöneticilik Farkı 264
8.Örgütsel Açıdan Liderliğin Önemi 264
9.Liderlik ve Örgütsel İletişimin Yönetimi 265

ON YEDİNCİ BÖLÜM
İLETİŞİM ETİĞİ
1.Etik: Kavramsal Çerçeve 271
1.1.Etik - Ahlâk İlişkisi 272
2.Çalışma Etiği 273
3.İletişim Etiği 276
3.1.Basın Meslek Etiği 277
3.2.Reklamda Etik Sorunlar 277
3.3.Sanal Ortamda Etik Kodlar 278
4.Yeni Medya Uygulamaları 280
4.1.Yeni Medya 280
4.2. Yeni Medyanın Özellikleri 281
4.3. Yeni Medyada Etik Sorunlar 283
5.Bireysel Etik Davranışlar 284
6.Normlar ve Değerler 287
6.1.Norm Türleri 288
6.1.1.Hukuksal Normlar 288
6.1.2. Töresel normlar 289
6.1.3. Dinsel Normlar 289
6.1.4. Ahlâkî normlar 289
7.Etik Değerler Ve Davranışlar 290
7.1.Örgütlerde Etik Davranışlar 290
7.2.Örgütlerde Etik Davranışların Kontrolü ve Liderlik 291

YARARLANILAN KAYNAKLAR 294