KARAR ANALİZİ VE KARAR VERME YAKLAŞIMLARI

Karar verme, insanoğlunun gerek içinde bulunduğu konum gereği yönetsel ve/veya eylemsel olarak gerekse bireysel olarak sürekli olarak karşı karşıya kaldığı önemli bir eylem biçimidir. Ortaya konulacak aksiyon ve alınacak karar beraberinde pek çok farklı bileşeni veya eylemi de önemli seviyede etkileyecektir. Bu anlamda karar verme sürecinin bütünsel bir yapıda ele alınıp, sistematik olarak modellenmesi ve analitik olarak değerlendirilip tecrübe ile irdelenmesi büyük önem arz etmektedir. Ele alınan problemin büyüklük ve etkisine göre karar sürecinin de önemi ortaya çıkmaktadır. Bu anlamda karar sürecinin dikkatli bir şekilde irdelenmesi büyük önem arz etmektedir. Bu kapsam çerçevesinde bu kitap içerisinde karar verme sürecinin analiz edilmesi, etkileyen parametrelerin durumuna göre ne tür karar verme yaklaşımlarının uygulanabileceğinin belirlenmesi ve irdelenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla gerek karmaşık yönetsel veya mühendislik problemlerinin gerekse bireysel kararların nasıl irdelenmesi ve ne şekilde ele alınarak çözülmesi gerektiği uygun analitik yöntemlerle analiz edilmiş ve örnek uygulamalarla desteklenmiştir.

Bu anlamda, kitabın karar süreçlerinde yer alacak olan tüm bireylerin yardımcı bir kaynağı olacağı ve örnek uygulamalarla günlük hayat için destek sağlayacağı bir başvuru kaynağı olmasını ümit etmekteyiz. Karar Analizi ve Yaklaşımları üzerine çalışmayı düşünen tüm akademisyen ve öğrencilere de teorik anlamda katkı sağlayacağını düşünüyoruz.

İÇİNDEKİLER

1. Giriş
2. Karar Verme Süreci

2.1. Karar Türleri

2.2. Karar Kuralları

2.3. Karar Verme Sürecindeki Faktörler

2.4. Karar Ölçütleri

3. Çok Kriterli Karar Verme

3.1. Baskınlık Yöntemi

3.2. Kötümserlik (Maximin)

3.3. İyimserlik (Maximax)

3.4. Hurwicz Kriteri (Uzlaşma Yaklaşımı)

3.5. Pişmanlık Yaklaşımı (Minimax Kriteri)

3.6. Birleştiren (Conjuctive) Yöntem

3.7. Ayıran (Disjunctive) Yöntem

3.8. Ardışık Sırasal (Lexicographic) Yöntem

3.9. Ardışık Yarı Sıralı (Semi order Lexicographic) Yöntem

4. Basit Toplamlı Ağırlıklandırma Yöntemi
5. Ağırlıklı Çarpım Yöntemi
6. Karar Ağaçları

6.1. Ardışık Karar Ağaçları

7. Oyun Teorisi Yaklaşımı

7.1. İki – Kişili Sıfır Toplamlı Oyunlar

7.2. Denge Noktası ve Kararlı Oyunlar

7.3. Kararsız Oyunlar

7.3.1. Minimaks–Maksimin Teoremi

7.3.2. Grafik Çözüm Yaklaşımı

8. Hedef Programlama

8.1. Önceliksiz (Ağırlıklı) Hedef Programlama

8.2. Öncelikli Hedef Programlama

8.3. Hedef Programlama Modellerinin Çözümü

9. Markov Süreci

9.1. Markov Özelliği

9.2. Geçiş Olasılığı

9.3. Geçiş Matrisi

9.4. Markov Zincirleri

9.5. n-Adımda Geçiş Olasılıkları

9.6. Matris Yöntemi

9.7. Koşulsuz Olasılıklar

9.7.1. Durumların Sınıflandırılması

9.8. Yutan Zincirler

10. Veri Zarflama Analizi

10.1. Veri Zarflama Analizinin Matematiksel Yapısı

10.2. Veri Zarflama Analizinde Karar Verme Birimi

10.3. Veri Zarflama Analizi Yaklaşımları

10.3.1. Veri Zarflama Kapsamında CCR (Charnes, Cooper, Rhodes) Modeli

10.3.1.1. Girdi Odaklı CCR Modeli

10.3.1.2. Çıktı Odaklı CCR Modeli

10.3.2. Veri Zarflama Kapsamında BCC (Banker, Charnes, Cooper) Modeli

10.3.2.1. Girdi Odaklı BCC Modeli

10.3.2.2. Çıktı Odaklı BCC Modeli

10.3.3. Toplamsal Model

10.3.4. Çarpımsal Model

10.3.5. Örnek Uygulamalar