Gemi Makineleri Operasyonu 2

İÇİNDEKİLER
Önsöz
İçindekiler
Yararlanılan eserler
Yazarın basılı eserleri
Dizin

DİZEL MOTORLARININ ÇALIŞMA İLKESİ
Dizel makinelerinde kavramlar Ölü noktalar Strok ve strok hacmi Ölü hacim
Sıkıştırma (kompresyon) oranı Zaman
Valfler (Süpaplar)
Portlar
Etki veya tesir
Dizel makinelerinin çalışma ilkeleri Dört stroklu dizel makineleri Emme veya giriş stroku Sıkıştırma veya kompresyon stroku Yanma ve genişleme stroku Egzoz stroku
Valf overlepi (supap çakışması)
Tayming (zaman) diyagramı Gerçek p-V diyagramları
iki stroku makineler iki stroklu makinelerde tayming diyagramları iki stroklu makinelerde p-V diyagramları
Trank pistonlu makineler Kroshetli dizel makineleri İki ve dört stroklu makinelerin kıyaslanması
BÖLÜM 2
SÜPÜRME YÖNTEMLERİ ve SÜPÜRME HAVASI POMPALARI
Süpürme türleri
Çek valfli süpürme Port ve valfli süpürme İlmik veya iimek süpürme
Doğru akımlı (yuniflov) süpürme Tek pistonlu doğru akımlı süpürme Çift pistonlu doğru akımlı süpürme
Süpürme havası pompaları Krankkeys kompresyonu Güç pistonundan yararlanma Süpürme pompaları Pistonlu pompalar Pozitif deplâsmanlı pompalar
SÜPERŞARJ veya AŞIRI DOLDURMA
Süperşarj türleri
Mekanik süperşarj
Türboşarj
Blover ve gaz türbinleri
Dört stroklu dizel makinelerinde süperşarj
iki stroklu dizel makinelerinde süperşarj
Türboşarj sistemlerindeki gelişmeler
Atık kapılı türboşarj Blöf edilebilen türboşarj devreleri Verimli besleme veya güç üretme sistemleri
Değişken türbin geometrisi
Ardışık türboşarj sistemleri iki kademeli (kampavunt) türboşarjerler
Türboşarjerlerin bakımı
Yağlama için çalıştırma
Yağlama yağının temizlenmesi
Yağlama yağı durumunun değerlendirilmesi
Yağ değişimi
Yağlama yağından örnek alınması
| Egzoz gaz türbinlerinin temizlenmesi Egzoz gaz türbinlerinin su ile yıkanması
Türbinin kuru olarak temizlenmesi
Türbobloverlerin temizlenmesi
Su püskürtme sistemi
Gazoil ile temizleme
Devir gezinmesi veya sörcing
Sörcing dengeleme deneyleri
Dört stroklu makineler
İki stroklu makineler
Türboşarjer arızaları
Aşırı doldurmanın yararları
Aşırı doldurma havası soğutucusu
Hava resiveri veya skavenç bölgesi

DİZEL MAKİNELERİNİN HAREKETSİZ PARÇALARI

Hareketsiz parçalar
Alt karter veya bedpleyt
Bedpleytin yükü
Bedpleytin onarımı
Freym ve krankkeysler
Karter patlaması
Kızgın noktaların önlenmesi
Karter patlamasının önlenmesi ve koruyucu cihazlar Emniyet valfleri Egzoz fanları Karbon dioksit kullanımı Yatak malzemesi Yağ sisi dedektörü
Karterin denetimi ve bakımı
Karter patlaması örnekleri
Kroshet Piston rot
Valf hareket mekanizması zincir donanımı
Zincir dişlisi
Karter yağında yakıt
Silindir blokları
Silindir bloklarının onarımı
Silindir gömlekleri (silindir laynerleri)
Laynerlerin çekilmesi
Laynerlerde hasar nedenleri
Silindir gömleklerinin bakım ve onarımları
Silindir ceketlerinin temizlenmesi Silindir gömleklerinin ölçülmesi Silindir gömleklerinin ömürleri Silindir gömleklerinin kromla kaplanması Silindir gömleklerinin nitriklenmesi
Elektrik akımı ile sertleştirme
Silindir gömleği malzemesi
Silindir gömleğinin çarpılması (distorsionu)
Silindir başlıkları (kaverleri)
Silindir başlığının kaldırılması
Silindir kaverlerinde hasar nedenleri
Karbonumsu madde birikimi Korrozyon
Çatlak veya kırılmalar
Kaver su bölgesinin temizlenmesi
Silindir kaveri bakımı ve onarımı
Hidrolik (hidrostatik) deneyi
Hava resiveri (skavenç bölgesi)
_Dizel makinelerinde yataklar
Dizel makinelerinin yataklarında arıza
Hatalı döküm
Metalin süpürülmesi
Sıkışma
Yorulma çatlaması
Bağlantı arızalan
letal korrozyonu
Yatakların bağlanmalarında yapılan hatalar
Yatakların ovalleşmesi
Layndan gelen arızalar
Yataklarda aşınma
Yatakların bağlanmasında dikkat edilecek noktalar
Yatak klerenslerinin ölçülmesi
Plâstigeyiç yöntemi
Filer geyiç (sentil) ile ölçüm
Kurşun tel çekme yöntemi
Briç geyiç (köprü gösterge) uygulaması
Yatak metali dökümü ve yatağın işlenmesi
Krankpin yatakları
Srast yataklarının bakımı
Srast yataklarının sürveyi
Srast bloklara ilişkin sorunlar
Yatakların çıkarılması
Güvenlik önlemleri
Salmastra kutusu
HAREKETLİ PARÇALARIN BAKIM ve ONARIM YÖNTEMLERİ
Genel olarak bakım Aylık veya 700 saatlik bakım Altı haftalık veya 1000 saatlik bakım Altı aylık veya 4 bin saatlik bakım Bir yıllık veya 8 bin saatlik bakım
I Belirli bir makinede bakım i Her ilk hareket manevrasından önce ve sonra yapılacaklar Her 150 saatteki bakım Her 500 saatteki bakım Her 2 bin saatteki bakım Her 6-8 bin saatlik işletmede bakım
Makinenin sökülmesi
Titreşim sürveyi
Pistonların operasyon ve bakımı
Pistonların sökülmesi, bakım ve onarım yöntemleri
Piston klerensleri
Piston üst klerensi
Piston yan klerensi
Pistonların denetimi
Pistonların onarımları
Piston segmanları
Piston segmanlarının sökülüp takılmaları
Segman kanallarının düzeltilmesi
Segman klerensleri
Müsaade edilen maksimum aşınma miktarı
Piston pin (gacın pin)
Piston rot, kroshet ve süperi Piston rot arızası
Kroshet ve süperi
Konnektin rodiar
Krankşaftlar
Krankşaftların bakımı ve overhoiü
Krankşaftları etkileyen kuvvetler
Krankşaft arızalan ve arıza nedenleri
Krankşaftların laynsızlığı
Titreşim Diğer nedenler
Krankşaft aşınma miktarının saptanması
Krankşaftların onarımı
Krankşaftlarda aşınma
Krankşaftların eğilmesi
Kesilmiş veya kırılmış
krankşaftlar (jurnallerin yerlerinde işlenmeleri
Krankpinlerin onarımı
Krankşaft deflekşını (veb deplasmanı)
Geyiç uygulama noktasının saptanması
Deflekşın ölçüleri alınırken dikkat edilmesi gerekenler
Sonuç
Krankşaftın bedpleyte göre durumunun saptanması Krankşaftın kaldırılması
Karşı ağırlıklar
Volan veya flayvil
VALF HAREKET MEKANİZMASININ BAKIMI ve ONARIMI
Valf hareket mekanizması
Valflerin bakım ve onarımları
Valf yuvalarının değiştirilmesi
Valf gayıtları Valf gayıt klerensleri
Valflerin bakım ve onarımları
Valf klerenslerinin ayarlanması
Valf klerenslerinin sayısal değerleri
Kemşaftların bakım ve onarımı
ıO
Kemler
Kemşaft hareket dişlileri
Kemşaftların monte edilmeleri
Dişli hareket mekanizması
Zincir donanımı Zincir donanımının gerilmesi

YAKIT PÜSKÜRTME CİHAZLARININ BAKIM ve ONARIMLARI

Yakıt püskürtme pompaları
Valf kontrollü pompalar
Komonreyl sistemi veya sabit basınçlı sistem
Port ve helis kontrollü pompalar
Tek plencerli pompalar
Yakıt püskürtme pompalarının ayarlanması
Valf kontrollü pompaların ayarlanması
Yakıt pompalarının ayarlanmasında hazırlık
Yakıt pompalarının yeniden ayarlanması
Port ve helis denetimli pompaların ayarlanması
Yakıt püskürtme pompalarının arızası
Plencerlerin bakım ve onarımları
Disçarç valfinin bakım ve onarımı
Sökülen pompaların yerlerine bağlanmaları
Yakıt püskürtme valfleri veya enjektörler
Açık yakıt enjektörleri
Kapalı yakıt enjektörleri
Tek delikli yakıt enjektörleri
Çok delikli nozullar
Enjektörlerin bakım ve onarımları
Mekanik yakıt enjektörleri
Enjektör parçalarının alıştırılması
Hidrolik enjektörlerin bakım ve onarımları
Püskürtme basınçları
Enjektör arızaları
Yay tansiyonunun bozulması
Enjektör yayının kırılması
Baskı çubuğunun eğilmesi
iğne valf yüzeyinde bozulma
İğne valfın veya yuvasının bozulması
İğne valfin silindiri içinde sıkışması
Meme deliklerinin temizlenmesi I Meme deliklerinin tıkanması I Meme deliklerinin büyümesi
Enjektör soğutma hücresinde kışır
Enjektör açma diyagramı
İğne valfin kalkma miktarı
Orta devirli makinelerin enjektörleri
Meme (nozul) gövdesi
Meme (nozul) iğne valfi
DİZEL MAKİNELERİNİN YAKITLARI ve YAKIT SİSTEMLERİ
Dizel yakıtlarının türleri
Damıtma ürünü yakıtlar
Fuel oiller
Fuel oillerin sorunları
Depolama sorunları
Fuel oilde su
Zayıf yanma
Yüksek sıcaklık korrozyonu
Alçak sıcaklık korrozyonu
Aşındırıcı maddeler
Dizel yakıtlarının özellikleri
Uçuculuk Karbon atıkları
Viskozite
Vİskozimetre (viskometre)
Kükürt içeriği
Yakıtların kül içeriği
Alevlenme ve yanma noktaları
Su içeriği
Akma noktası
yoğunluk Bulut noktası
Tortu Asfalten
Katalitik tanecikler
Tutuşma niteliği
Setan sayısı
Kimyasal katkılar
Tutuşma
Tutuşma gecikmesi
Kimyasal etkenler
Termodinamik etkenler
Hidrodinamik faktörler
Makine devir sayısı
Yanma
Dizel makinelerinde yanma
Yanma vuruntusu
Gemiye yakıt alınması
Yakıttan örnek alınması Örnek alma yöntemi
Yakıt örneğinin alınması ve analizi
Seferde yakıta ilişkin sorunlar
Yakıt bakterileri
Yakıt bakterilerinin zararları
Atık ve birikintiler Korrozyon
Su emülsifikasyonu Enerji kayıbı
Bakterilerle mücadele
Mikrop öldürücü kullanımı
Fuel oil düzelticileri
Zayıf nitelikli yakıtlar için kimyasallar
Kimyasal katkıların rolü
Birikinti önleyici ve yanma geliştirici bileşikler
Sağlık, güvenlik ve çevre
Yakıt devresi
Viskozite regülâtörü
Separatörler
Separatörlerin çalışma ilkesi
Separatörün iki çıkışlı olarak çalıştırılması
Separatörlerin düzenlemesi
iki çıkışlı separatörlerde sınırlama
Fuel oillerin ısıtılması
Separatörlerin çalıştırılmaları
İlk hareketten önce Hızlanma süreci
Operasyon
Separatörlerde şoklama
YAĞLAMA, YAĞLAMA YAĞLARI ve YAĞ DEVRELERİ
Yağlama
yağlarının türleri
Minerâl yağlar
Sabit yağlar
Hayvansal yağlar
Bitkisel yağlar
Yapay (sentetik) yağlar
Gresler
Yağlama yağlarının görevleri
Makineyi temizleme görevi
Piston temizliğine katkı
Tüm makine temizliğine katkı
Makinenin soğutulmasına katkı
Asitlerden gelen aşınmaları önleme
Mekanik aşınmaları önleme
Yatakların korunması
Dizel makinelerinin yağlanan bölümleri
Yağlamanın önemi
Yağlama yağlarının özellikleri Özgül ağırlık
Alevlenme, yanma ve kendiliğinden tutuşma noktaları Alevlenme noktası Yanma noktası
Kendiliğinden tutuşma noktası
Akma noktası Viskozite Karbon atıkları
Su ve tortu Asitlilik
Su ile karışma Çamur eğilimi Renk
Yağlama yağı katkıları
Yağlama yağı seçimi
Yatak yağları Silindir yağları
Yüksek basınç ve sıcaklığa dayanıklık
Dayanıklı bir yağ filmi oluşturma
Atık ve birikintilere engel olma
Toplam alkalinlik sayısı
Çok amaçlı yağlama yağları
Yağlama yağlarının bozulması
İşletmeye ilişkin sorunlar
Dizel makinelerinde sorunlar
Silindirlerde aşınma
Aşırı aşınmanın nedenleri
Pistonlarda birikintiler
Yatak korrozyonu Çamur
Yağlama yağlarının kirlenmesi
Oksitlenme ürünleri ve kirlenme
Yanma sırasında oluşan kurumla kirlenme
Yakıt tarafından kirlenme
Su kirlenmesi
Metal partikülleri tarafından kirlenme
Asit kirlenmesi
Pas ye toz kirlenmesi
Sistem yağlarından örnek alınması
- Örnek alma süreleri
Kullanılmakta olan yağın analizi
Viskozite
Oksitlenme ürünleri
Alevlenme noktası
Su içeriği
Yağ bakterileri
Nötrleştirme sayısı
Tortu (presipitasyon) sayısı
Kül miktarı
Toplam asit sayısı
Kuvvetli asit sayısı
Toplam alkalinlik sayısı
Yağ değiştirme süresi
Yağ seviyesinin değişmesi
Yüksek yağ seviyesi
Alçak yağ seviyesi
Yağ tüketimi
Yağ katkı maddeleri
Yağlama yağı devreleri
Merkezkaç kuvvetle temizleme
Yağlama yağı soğutucuları
Yağ soğutucularının temizlenmesi
Lubrikeyterler
Lubrikeyterlerde arıza
Yağ nozulları

DİZEL MAKİNELERİNDE SOĞUTMA
Soğutma devreleri
Soğutma sistemlerinin kıyaslanması
Soğutma sularının fiziksel özellikleri
Deniz suyu Kalsiyum bikarbonat
Mağnezyum karbonat
Kalsiyum sülfat
Mağnezyum klorür
Sodyum klorür
Tatlı su (içme suyu)
Damıtık (distile) su
Soğutma sularının özellikleri ve deneyler
Sertlik Suyun yumuşatılması
Hidrojen iyon derişimi (pH)
Sodyum klorür deneyi
Korrozyon
Galvanik korrozyon
Oksijen derişiminden gelen korrozyon
Kavitasyon ve vibrasyondan gelen korrozyon
Soğutma suyu katkıları
Organik inhibitörler
Koruyucu yağ derişimi
Koruyucu yağ emülsiyonunun hazırlanması
Yağ emülsiyonunun denetlenmesi
İnorganik korrozyon inhibitörleri
Soğutma sularının havasızlandırılması
Soğutma suyunun yumuşatılması
Soğutma suyunun temizlenmesi
Silindir gömlekleri ve başlıkların temizlenmesi
Dolaşım yöntemi
Çözücü ile doldurma yöntemi soğutulan pistonların temizlenmesi
Piston soğutma devresi
Su soğutucularının temizlenmesi iç soğutucu (interkuler) temizliği interkuler hava tarafının temizlenmesi interkulerin deniz suyu tarafının temizlenmesi
Antifriz katkıları
DİZEL MAKİNELERİNDE İLK HAREKET
Kompresyon oranı ve ölü hacim klerensi
hareket uygulamaları IEI ile ilk hareket
Elektrikli marş motoru ile ilk hareket
Akü bataryaları
Elektrikli marş motoru
Elektriksek bağlantı
Şarj dinamosu
Yardımcı benzin motoru ile ilk hareket
Akülerin bakımı
Basınçlı hava ile ilk hareket
Basınçlı hava ile ilk hareket devreleri
; hareket havası tüpleri
Yedek tüpler
Tüplerin operasyonu
Pnömatik ilk hareket havası
valfi ilk hareket sisteminde yangın ve patlamalar
Hava kompresörleri
Basınçlı hava sistemleri
Pistonlu hava kompresörleri
Kompresörlerde kuramsal diyagramlar
Ölü hacimsiz çevrim
Ölü hacimli çevrim
Gerçek diyagramlar
Hava kompresörü yağları
Kompresör valfleri
Kaçıran valflerin etkileri

DİZEL MAKİNELERİNİ SEYİRE HAZIRLAMA ve ÇALIŞTIRMA
Kapsam
Hazırlık
Makine dairesi sıcaklığı
Yakıt dinlendirme tankları
Silindir başlığı (kaveri) valfleri
Piston soğutma sistemi
Silindir soğutma sistemi
Yağlama sistemi
Krankkeysin (karterin) denetimi
Püskürtme sisteminin havasızlandırılması
Silindirlerin yağlanması ilk hareket hava devreleri
Basınç giderme valfi (rilif valf)
ilk hareket ve tornistan donanımları
Srast yatakları
Hız regülâtörleri
Tornagir makinesi ve tornaçark
Piston rot segmanları
ilk hareketten önce
İlk hareket Makinenin ısıtılması
Operasyon veya işletme
Makinenin kapatılması
Arıza türleri
Makinenin normal operasyonuna engel olan arızalar
Operasyon sırasında görülen arızalar
Makinenin bir kısmının sökümü sırasında bulunan arızalar
İlk hareketi önleyen arızalar
Silindire yakıt püskürtülememesi
Geç püskürtme
Alçak sıkıştırma basıncı ve sıcaklığı
Devir sayısının normal değerine yükselememesi
Makinenin tam yük üretememesi
Devir sayısının değişken olması
Makinenin aşırı hızda çalışması
Makinenin anî olarak stop etmesi Dumanlı egzoz
Dumanın rengi
Beyaz duman
Gri veya siyah duman
Mavimsi duman
Anormal silindir basıncı ve egzoz gazı sıcaklığı
Yüksek soğutma suyu sıcaklığı
Piston soğutma sıvısının aşırı ısınması
Piston soğutucusu düşük sıcaklıkta
Makinenin aşırı ısınması
Makinenin gürültülü çalışması
Makinede titreşim
İlk hareket hava borusunda aşırı ısınma
Piston sıkışması ve segmanların tutması Enjektör ve egzoz valflerinde kurum Karterde su
RND makinelerinde servis ve bakım
Bakımdan sonra makinenin ilk hareketi Yakıt sisteminin havasızlandırılması
Besleme pompası ile havasızlandırma El levyesi ile havasızlandırma
Makinenin çalıştırılması Normal çalışma sırasında denetleme
Aşırı yükte operasyon 'anevra sırasında yapılması gerekenler
Minimum hızda çalıştırma Ağır denizlerde işletme
Uzun süre çalışmayacak makineler
Pervanesiz çalıştırma Silindirlerden birinin devreden çıkarılması
Arızalı türboşarjer ile çalıştırma
Arızalı interkuler ile operasyon
Bakımdan sonra alınacak güvenlik önlemleri
İşletme sorunları ve arızalan
İlk hareket kolu çekildiğinde yanma olmaması
Makine ilk hareket sırasında salınım yapmakta veya gerekli devir sayısını kazanamamaktadır
Makine basınçlı hava ile dönüyor fakat yakıt almıyor
Silindirlerde yanma olmuyor
Silindirlerden birinde düzgün yanma oluşmuyor
İlk harekette silindirde ağır tutuşma Zayıf yanma ve dumanlı egzoz
Makine sadece bir yöne dönüyor
Tornistan istendiğinde makinenin ters yönde ilk hareketi
Yük göstergesinin durumu değişmediği halde resiver süpürme havası basıncının düşmesi
Yük göstergesinin durumu değişmediği halde manifolt borularında egzoz sıcaklığının artması
Yük göstergesinin durumu değişmediği halde bir veya birkaç silindirde sıcaklığın düşmesi
Yük göstergesinin durumu değişmediği halde makine devir sayısının azalması
Düzgün olmayan veya aralıklı çalışma
Makinenin anî olarak stop etmesi ÜÖN dolayında piston vuruntuları
Pistonun kızgın çalışması Hareket donanımfyataklarının ısınması
Alınması gereken önlemler Yağlama devresi sorunları
Silindir yağlama devresi sorunları Makinenin soğutma sorunları
Soğutma suyu basıncının azalıp çoğalması
Bir silindirde soğutucu çıkış sıcaklığının yükselmesi
Tüm silindirlerde soğutma suyu sıcaklığının artması
Makinenin yakıt sorunları
Türboşarjer işletme arızalan
Hava basıncı çok yüksek veya çok alçak Titreşimler

BASINÇ ENDİKATÖRLERİ ve EMDİKÂTÖR DİYAGRAMLARI
Endikatör cihazları
Endikatör cihazlarının hareket donanımları
Endikatör diyagramı alınması
Ortalama endike basınç
Analitik yöntem
Grafik yöntem Atmosfer çizgisi
Endikatör diyagramları Kapalı diyagramlar
Kompresyon diyagramları Çeki kart ve diyagramları
Açık diyagramlar Hafif yay diyagramları Basınç-zaman diyagramları
Dizel makinelerinin endikatör diyagramları
Dört stroklu makinelerde diyagram analizleri Hava girişi
Sıkıştırma veya kompresyon Yakıt püskürtme Genişleme Egzoz
İki stroklu makinelerde arızalı diyagramlar
Hafif yay diyagramları Açık diyagramlar
Enjektör arızaları
Tıkalı streynerler
İğne valf yayının kırılması
Yakıt püskürtme pompalarında kaçaklar
Fuel oil ile operasyon Diyagramlar hakkında açıklamalar Güç dengelenmesinde egzoz sıcaklığının önemi Pirometreler
Diğer basınç göstergeleri Silindir basınç monitörleri