Bürokrasi ve Siyaset

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ............................................................................................. ix
BİRİNCİ BÖLÜM: BÜROKRATİK YÖNETİM.......................... 1
I. BÜROKRASİNİN TANIMI VE NİTELİĞİ................................... 3
A. Bürokrasi Kavramı..................................................................... 5
1. Rasyonel Örgüt...................................................................... 7
2. Verimsizlik ve Kötü Yönetim................................................. 9
3. Kamu Yönetimi.....................................................................11
4. Memurlar Tarafından Yönetim............................................. 14
5. Büyük Yapılı Örgütler ve Modern Toplum.......................... 17
B. Devlet ve Bürokrasi.................................................................. 20
C. Bürokrasinin Fonksiyonları...................................................... 25
1. Sevk ve İdare İşleri.............................................................. 26
2. Kamu Politikalarının Hazırlanması...................................... 27
3. İstikrar ve Süreklilik............................................................ 28
II. BÜROKRASİNİN TEORİK ÇERÇEVESİ................................. 30
A. Hegel’in Bürokrasi Yaklaşımı.................................................. 31
B. Wilson’ın Bürokrasi Görüşü..................................................... 33
C. Karl Marx’ın Düşüncesinde Bürokrasi..................................... 37
1. Bürokrasi ve Yabancılaşma.................................................. 39
2. Bürokrasinin Akıbeti............................................................ 40
D. Liberal Düşüncede Bürokrasi................................................... 43
E. Bürokrasi ve Kapitalizm........................................................... 47
F. Bürokrasi ve Oligarşi................................................................ 49
G. Weber’in Bürokrasi Teorisi...................................................... 53
1. İdeal Tip Bürokrasi Modeli.................................................. 53
2. Weber’e Göre Otorite........................................................... 58
3. Weber’e Göre Bürokratik Memurun Nitelikleri................... 65
4. Bürokratik Örgütlenmenin Teknik Üstünlükleri.................. 68
5. Bürokratik Örgütlenmenin Olumsuz Sonuçları................... 69
6. Weber’e Göre Bürokrasinin Sınırlandırılması..................... 72
7. Weber’in Teorisinin Değerlendirilmesi................................ 75
H. Weber Sonrası Bürokrasi ve E-Devlet..................................... 79
III. BÜROKRATİKLEŞMEYE NEDEN OLAN FAKTÖRLER..... 88
A. Hacim....................................................................................... 90

B. Devletin Gelişmesi................................................................... 91
C. Ulus-Devlet.............................................................................. 93
D. Kapitalist Sistem...................................................................... 96
E. İdeolojik ve Siyasal Nedenler..................................................102
F. Özel İdari Sorunlar ve İhtiyaçlar..............................................104
G. Sanayileşme.............................................................................104
H. Demokrasi ve Eşitlik Düşüncesi.............................................105
I. Sosyal Şartlar............................................................................106
İKİNCİ BÖLÜM: BÜROKRASİ-SİYASET İLİŞKİLERİ...... 109
I. TEORİK ÇERÇEVE....................................................................111
A. Bürokrasinin Güç Kaynakları.................................................113
B. Siyasi Kurumların Güç Kaynakları.........................................121
C. Bürokrasinin Demokrasi Açısından Taşıdığı Olumsuzluklar..126
D. Bürokrasinin Demokrasiye Katkıları......................................127
E. Bürokrasinin ve Demokrasinin Gerekleri................................129
F. Bürokrasi ve Hükümet Sistemleri............................................134
II. GELİŞMİŞ VE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDEKİ.................
BÜROKRASİLER..............................................................................137
A. Gelişmiş Ülkelerdeki Bürokrasiler..........................................137
B. Gelişmekte Olan Ülkelerdeki Bürokrasiler.............................142
III. TÜRKİYE’DE BÜROKRASİ – SİYASET İLİŞKİLERİ......... 149
A. Osmanlı Mirası........................................................................150
B. Tek Parti Dönemi: Bürokrasinin Altın Yılları.........................157
C. Siyasi Liberalizasyon ve Bürokrasinin Frenlenmesi...............162
D. Bürokrasinin Özerkleştirilmesi ve Siyasetin Dengelenmesi...166
E. Bürokraside Değişim...............................................................171
F. Piyasa Mekanizması ve Üst Kurullar Bürokrasisi...................180
OKUMA PARÇASI: DOMUZLAR NEREDE?........................ 183
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: BÜROKRASİNİN HESAP VEREBİLİRLİĞİ
VE DÖNÜŞÜMÜ.......................................................................... 185
I. TEMEL KAVRAMLAR.............................................................. 186
A. Hesap Verebilirlik....................................................................186

B. Sorumluluk..............................................................................188
C. Etik..........................................................................................194
II. SİYASİ HESAP VEREBİLİRLİK............................................. 196
A. Yasama Organının Bilgi Edinme ve Denetimi........................200
B. Yürütme Organı ve Bürokrasi.................................................211
1. Cumhurbaşkanının Düzenleme Yapma Yetkisi.................. 215
2. Cumhurbaşkanının Atamaya İlişkin Yetkisi....................... 217
3. Cumhurbaşkanının Denetleme Yetkisi............................... 220
III. OMBUDSMAN KURUMU..................................................... 221
IV. YARGI DENETİMİ.................................................................. 228
V. BASKI GRUPLARI VE KAMUOYUNUN DENETİMİ.......... 230
VI. SİVİL TOPLUM....................................................................... 237
VII. ÖRGÜTSEL YÖNTEMLER VE YAKLAŞIMLAR............... 240
A. Yönetimde Açıklık..................................................................241
B. Piyasa Mekanizması ve Garantör Devlet................................246
C. Yönetimde Desantralizasyon...................................................250
D. Yeni Kamu Yönetimi...............................................................256
1. Ortaya Çıkışı...................................................................... 258
2. İki Model Arasındaki Farklılıklar...................................... 259
3. Değerlendirme.................................................................... 265
E. Yönetişim.................................................................................271
F. Etik Yönetim............................................................................280
G. Yeniden Yapılanma..................................................................293
KAYNAKÇA................................................................................. 306
DİZİN............................................................................................. 315