Bireysel ve Takım Sporları İle Uğraşan Üniversite Öğrencilerinin Temel Psikolojik İhtiyaçlarının Belirlenmesi

Canlıların hayatta kalabilmesi için, vücudun temel fonksiyonlarını sağlayan canlı organizmasında ki beden ısısı, oksijen, su ve kandaki şeker miktarı gibi bazı unsurların belirli aralıklarda olması gerekmektedir. İnsan organizması, değişen çevre koşullarına bağlı olarak kendi fizyolojik dengesini korumak zorundadır. Organizma için en elverişli yaşam koşullarının kendiliğinden devamını sağlayan Homeostatik denge durumunun bozulması, bir eksiklik, bir ihtiyaç olarak ortaya çıkmaktadır. (Baymur, 1994).Diğer bir ifade ile organizmada oluşan dengesizlik ihtiyacı oluşturmaktadır (Öztürk,2001). İhtiyaç, bireyin fizyolojik ve sonradan kazanılan herhangi bir eksikliği ya da yetmezliği olarak da tanımlanabilir (Morgan, 1984). İhtiyacın hissedilmesine neden olan gerginlik, ihtiyacın doyurulmasıyla ortadan kalkmakta ve bir tatmin duygusu yaşanmaktadır (From m, 1994).

İlgili literatür incelendiğinde ihtiyaçlar ile ilgili birçok kuramın olduğu görülmektedir. Bu kuramların ortak özelliği davranışların temel belirleyicisi olarak ihtiyacı görmeleridir. Bu yaklaşımlardan bazıları, kişinin açlık, susuzluk, cinsellik ve ısınma gibi temel güdülerin ve ihtiyaçların doyurulmasıyla hazza ulaştığını belirtir.

İhtiyaçlardan bahseden kuramlardan bazıları; insanların sevme, onaylanma ve başarı isteği gibi ihtiyaçlarının olduğunu belirten Freud’un Psikanalitik kuramı, kişinin kendini korumaya, mutluluğa, düşünmeye ve dile getirmeye, diğer insanlarla ilişki kurmaya, büyümeye ve kendini gerçekleştirmeye karşı doğal bir yatkınlığı olduğunu belirten Ellis ve Beck’in görüşleridir (Corey, 2005).

İnsanın fizyolojik ve psikolojik ihtiyaçları doyuruldıığu zaman insanda ki davranışlar olumlu yönde gelişmektedir. İhtiyaçların doyurulması ile ilgili Baard ve vd. (2004) da insanların kişilik gelişimleri, hayata uyumları ve öznel iyi oluşları gerçekleştireceğini vurgulamışlardır. Benzer şekilde ihtiyaçların doyurulmasın da, büyümek, hayatta kalmak ve kişisel olgunluğa ulaşmada önemli bir yer tutacağını Ryan ve vd. (1996) ifade ederlerken, Glasser (1965) de, hayatımız boyunca bizi yönlendiren hayatta kalma, sevgi ve ait olma, güç, özgürlük ve eğlence gereksinimlerimizin olduğu, sevme ve ait olma temel ihtiyaçlarının doyurulmasıyla, sorunların ortadan kalktığını belirtmektedir. Ayrıca ihtiyaçların karışlanması, davranışsal olarak ta bireyi kötülükten, çirkinlikten ve vurdumduymazlıktan uzaklaştıracağını vurgulanmaktadır. İnsanın fizyolojik ve psikolojik ihtiyaçları doyurulmadığı zaman ise, ilgisizlik, can sıkıntısı, cesaretinin kırılması, şakadan yoksunluk, yabancılaşma, bencillik, kin, yapılan işten zevk alamama, keyifsizlik, huzursuzluk, ümitsizlik gibi durumların birey de somatik yakınmalar şeklinde gelişebileceğine değinmiştir (Özaydm, 2011).

Yapılan literatür incelemesi sonucunda temel psikolojik ihtiyaçlar ile sporcular arasında ki ilişkiyi inceleyen çalışmalara rastlanmaktadır. Yapılan spor türü ile temel psikolojik ihtiyaçlar arasındaki ilişkiyi araştıran bir çalışmaya rastlanmamıştır.

Bu çalışmada üniversitelerin farklı bölümlerinde okuyan ve aktif olarak spor yapan öğrencilerinyapmış oldukları spor türü ve temel psikolojik ihtiyaçlarının doyumu ile yaş, cinsiyet, eğitim görülen fakülte, spor türü, kardeş sayısı, anne baba durumu, anne - baba eğitim durumu, ikamet edilen yer ve aylık gelir düzeyi arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığının incelenmesi araştırmanın problemini oluşturmaktadır.